Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng xây dựng nông thôn mới là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Chương trình triển khai thực hiện có hiệu quả mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới; xây dựng hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Sự thành công của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đòi hỏi phải có sự cộng hưởng của nhiều yếu tố, trong đó phẩm chất, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, cán bộ, công chức cấp xã nói riêng là một trong những nhân tố có vai trò quyết định đến chất lượng, hiệu quả của Chương trình bởi “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc” , “Công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” , “Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ” . Vì vậy, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, nâng cao chất lượng, hiệu quả của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ có chức năng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở; cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh Lạng Sơn về lý luận chính trị; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiến thức và chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; kiến thức về một số lĩnh vực khác; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh.
Trong những năm qua, trên cơ sở nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, trách nhiệm của nhà trường trong việc chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ đã không ngừng đổi mới nội dung, phương thức đào tạo, bồi dưỡng theo hướng cụ thể, thiết thực, hiệu quả gắn với việc giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra ở địa phương, đặc biệt là chương trình xây dựng nông thôn mới.
Mặc dù, chưa thực hiện chương trình đào tạo, bồi dưỡng riêng cho cán bộ, công chức cấp xã về xây dựng nông thôn mới, nhưng trên cơ sở xác định đây là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, một Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng được xây dựng và triển khai trên phạm vi nông thôn toàn quốc; do vậy, nội dung về xây dựng nông thôn mới đã được Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ quán triệt, lồng ghép đưa vào giảng dạy ở hầu hết các phần học trong các chương trình đào tạo, bồi dưỡng mà trường đang thực hiện.
Trong chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị mà Nhà trường đang thực hiện có phần học: Kỹ năng lãnh đạo, quản lý, trong đó có một số chuyên đề về nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ cơ sở, như: Kỹ năng ra quyết định và tổ chức thực hiện quyết định ở cơ sở, Kỹ năng xử lý tình huống trong lãnh đạo, quản lý ở cơ sở, Kỹ năng tuyên truyền, vận động ở cơ sở; trong phần học: “Thực tiễn và kinh nghiệm xây dựng, phát triển địa phương” do nhà trường trực tiếp biên soạn có chuyên đề riêng về xây dựng nông thôn mới. Các chủ đề liên quan đến xây dựng nông thôn mới đã thu hút sự quan tâm, chú ý và là sự lựa chọn của nhiều học viên để viết khóa luận tốt nghiệp chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị.
Hằng năm, nhà trường tổ chức các lớp bồi dưỡng cho cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở theo các chức danh và bổ sung cập nhật kiến thức hàng năm theo các nhóm kiến thức như: nhóm kiến thức mới (những vấn đề mới trong chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước); nhóm kiến thức về kỹ năng, nghiệp vụ (các chuyên đề bồi dưỡng kỹ năng gắn với nhiệm vụ công tác của từng chức danh), nhóm kiến thức thực tiễn (các báo cáo thực tiễn về tình hình kinh tế - xã hội trong nước, trong tỉnh, ở địa phương, cơ sở và nghiên cứu thực tế các mô hình ở xã). Cùng với việc thực hiện các chương trình bồi dưỡng do Bộ Nội vụ ban hành, Trường chính trị Hoàng Văn Thụ được tỉnh giao xây dựng chương trình, tổ chức mở lớp bồi dưỡng cho các chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã, gồm: bồi dưỡng Bí thư, Phó bí thư đảng ủy cấp xã; bồi dưỡng Chủ tịch, Phó chủ tịch HĐND cấp xã; bồi dưỡng Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND cấp xã… Trong các chương trình bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng kiến thức về xây dựng nông thôn mới đã được lồng ghép một cách thích hợp vào các chuyên đề đảm bảo tính khoa học, tính thực tiễn, phù hợp với đối tượng học viên.
Để giảng dạy truyền đạt lồng ghép các kiến thức về nông thôn mới hiệu quả, Trường chú trọng đổi mới phương pháp giảng dạy, tích cực áp dụng các phương pháp giảng dạy - học tập nhằm tăng cường sự tương tác giữa giảng viên với học viên, giữa học viên với học viên, phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học trong quá trình học tập. Học viên tích cực tham gia thảo luận, trao đổi ý kiến về những vấn đề mới, những vướng mắc trong thực tiễn xây dựng nông thôn mới đặt ra. Qua khảo sát 600 phiếu đối với cán bộ, công chức cấp xã thì có 82,8% cho rằng giảng viên, báo cáo viên đã sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy nội dung về nông thôn mới có hiệu quả; 13,3% cho rằng là hiệu quả, còn lại là ít hiệu quả hơn.
Từ năm 2021 đến năm 2023, nhà trường đã đào tạo được 27 lớp trung cấp lý luận chính trị với 1.469 học viên, tổ chức 3 lớp Bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo quản lý đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã với 217 học viên, 61 lớp bồi dưỡng cho đối tượng thuộc diện Ban thường vụ huyện ủy, thành ủy quản lý (đối tượng 4) với 5.762 học viên. Thông qua các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, nhận thức, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới không ngừng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng.
Cùng với công tác giảng dạy, Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ còn tổ chức thành công nhiều đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, tọa đàm, hội thảo khoa học về công tác xây dựng nông thôn mới, như: Nâng cao chất lượng hoạt động của mô hình “Chính quyền thân thiện” cấp xã ở huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn”; “Phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Tràng Định - Thực trạng và giải pháp”; “Công  tác  xây dựng nông thôn mới tại xã Lộc Yên, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn. Thực trạng và giải pháp” … qua đó, góp phần bổ sung thực tiễn về công tác xây dựng nông thôn mới cho đội ngũ giảng viên; đồng thời cung cấp luận cứ khoa học phục vụ công tác lãnh đạo, quản lý ở cơ sở.
Đảm bảo yêu cầu “gắn lý luận với thực tiễn” trong giảng dạy và học tập, Nhà trường chú trọng khuyến khích các khoa chuyên môn, giảng viên đi nghiên cứu thực tế tại các xã để nghiên cứu, tìm hiểu về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền cấp xã, thực tiễn xây dựng nông thôn mới của địa phương. Nhà trường đã tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế các mô hình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới ở các địa phương trong và ngoài tỉnh, lồng ghép vào các báo cáo về những điển hình tiên tiến trong xây dựng nông thôn mới ở các địa phương.
Tính đến tháng 12/2023 toàn tỉnh có tổng số cán bộ, công chức cấp xã là 3.892 người (cán bộ: 1.982 người; công chức: 1.910 người). Hiện nay, cán bộ chủ chốt cấp cơ sở đạt chuẩn về trình độ lý luận chính trị đạt tỷ lệ 99,69% . Kết quả này đã khẳng định trong những năm qua, Nhà trường đã góp phần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã đạt chuẩn, xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã về xây dựng nông thôn mới ở Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế, như: Nhà trường chưa được giao hoặc phối hợp để tổ chức thực hiện các lớp bồi dưỡng, tập huấn riêng về xây dựng nông thôn mới; vì thời lượng nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng đã quy định nên việc đưa nội dung chuyên đề giảng dạy về nông thôn mới còn gặp khó khăn; chất lượng giảng dạy, nhất là các nội dung về kỹ năng lãnh đạo, quản lý, điều hành, cách thức tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới… còn thiên về lý luận, tính thực tiễn chưa cao; giảng viên trực tiếp giảng dạy các nội dung có liên quan nhiều đến công tác xây dựng nông thôn mới chưa được đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn và thực tiễn về xây dựng nông thôn mới.
Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và đào tạo, bồi dưỡng về nông thôn mới nói riêng đòi hỏi Trường Chính trị Hoàng Văn Thụ phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp:
Một là, nâng cao nhận thức và quyết tâm phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới, bao gồm nâng cao hơn nữ nhận thức về yêu cầu xây dựng nông thôn mới và vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong xây dựng nông thôn mới, từ đó thấy rõ tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ này.
Hai là, tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung và hình thức, phương pháp bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức cấp xã.
Chương trình bồi dưỡng phải bảo đảm trang bị đủ kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ theo yêu cầu công vụ, xây dựng văn hoá công vụ, trách nhiệm và đạo đức công vụ của cán bộ công chức cấp xã. Chương trình cần đổi mới theo hướng đáp ứng theo nhu cầu công việc, cập nhật thông tin, bổ sung tri thức mới, phát triển kỹ năng nghề nghiệp hoặc nghiệp vụ công tác đáp ứng nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Nghiên cứu tích hợp chương trình bồi dưỡng về nghiệp vụ, kỹ năng xây dựng nông thôn mới vào các chương trình bồi dưỡng lý luận chính trị, quản lý nhà nước, chương trình bồi dưỡng theo vị trí việc làm cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã xã nhằm khắc phục trùng lắp và nâng cao hiệu quả bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới.
Ba là, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, chất lượng giảng dạy để đảm bảo yêu cầu chất lượng trong đào tạo, bồi dưỡng
Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giảng viên kể cả giảng viên cơ hữu và kiêm chức vững vàng về chuyên môn, bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống và khả năng sư phạm. Xây dựng các tiêu chuẩn, nhiệm vụ, chế độ, chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút những cán bộ, công chức đã được đào tạo cơ bản, có kinh nghiệm thực tiễn, có năng lực giảng dạy đang công tác tại các cơ quan, đơn vị tham gia giảng dạy theo chế độ kiêm chức. Các giảng viên phải tìm hiểu, tiếp cận, nắm bắt đầy đủ thông tin về đối tượng tham gia lớp bồi dưỡng; tình hình, kết quả xây dựng nông thôn mới của địa phương, đặc biệt là các thông tin liên quan trực tiếp đến chuyên đề giảng dạy. Đây là yếu tố quan trọng làm tăng hiệu quả bài giảng, làm sinh động giờ lên lớp và tăng sức thuyết phục đối với học viên.
Chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã cũng cần lồng ghép các báo cáo là những điển hình tiên tiến trong xây dựng nông thôn mới, để  chia sẻ những kinh nghiệm hay, cách thức triển khai xây dựng nông thôn mới có hiệu quả. Để đảm bảo yêu cầu sát với nội dung các chuyên đề, trong các chương trình bồi dưỡng về nông thôn mới, sẽ chọn từ 1 đến 2 điển hình tiên tiến làm báo cáo viên. Đối tượng báo cáo viên có thể là cán bộ cấp xã, cán bộ thôn thuộc các đơn vị điển hình trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới hoặc chủ trang trại, giám đốc hợp tác xã, tổ trưởng tổ hợp tác, giám đốc doanh nghiệp, chủ hộ sản xuất kinh doanh tiêu biểu trong xây dựng mô hình theo hướng liên kết gắn với xây dựng nông thôn mới của các địa phương.
Đa dạng và vận dụng sáng tạo, linh hoạt các loại hình và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng để phù hợp với điều kiện thực tiễn trong bối cảnh xã hội số; đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá, trong đó chú trọng đánh giá năng lực, kỹ năng vận dụng những kiến thức từ khóa bồi dưỡng để giải quyết những vấn đề cụ thể đặt ra trong thực tiễn.
Bốn là, đề cao việc tự học tập, tự rèn luyện của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Mỗi cán bộ, công chức cấp xã phải có ý thức thường xuyên cập nhật, nâng cao kiến thức, trình độ về mọi mặt của đời sống xã hội và chuyên môn nghiệp vụ; nắm bắt kịp thời những thông tin cần thiết, nhất là những thông tin phục vụ cho nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, các ngành, các cấp trong tỉnh luôn tạo điều kiện cho cán bộ, công chức tự học tập, tự rèn luyện tu dưỡng và xem đây là một chế độ học tập của đội ngũ cán bộ, công chức ở cơ sở, từ đó thường xuyên kiểm tra hoạt động này của cán bộ, công chức cấp xã.
Năm là là, bổ sung và sử dụng có hiệu quả nguồn kinh phí đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã.
Tăng cường nguồn kinh phí đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng nói chung và bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã nói riêng. Nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ đối tượng được cử tham gia bồi dưỡng, nhất là cán bộ, công chức xã ở vùng sâu, vùng xã, vùng đặc biệt khó khăn, người dân tộc thiểu số. Các địa phương cử cán bộ, công chức xã đi học xem xét hỗ trợ kịp thời chi phí cho người học và bố trí người thay thế giải quyết công việc để tạo điều kiện thuận lợi và sự an tâm cho đội ngũ cán bộ, công chức xã tham gia các khóa học theo đúng quy định.
Sáu  là, tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và nâng cấp trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật phục vụ công tác giảng dạy theo hướng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu dạy và học của giảng viên và học viên.
Có thể khẳng định: đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã có vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động thực thi công vụ và xây dựng nông thôn mới ở nước ta hiện nay. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị cấp cơ sở cũng như kết quả và chất lượng xây dựng nông thôn mới xét đến cùng được quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Vì vậy, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng đi đôi với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã vững mạnh về chính trị, có đạo đức, lối sống lành mạnh, có trình độ và năng lực đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới, góp phần thực hiện thành công đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và thiết thực góp phần nâng cao đời sống của nông dân./.
                                                                                ThS. Vũ Thị Hậu
                                                                                Khoa Xây dựng Đảng